rivoksar etken madde ne demek?

Rivaroksaban (Xarelto): Detaylı İnceleme

Rivaroksaban, Bayer tarafından geliştirilen ve Xarelto ticari adıyla pazarlanan, doğrudan etkili bir antikoagülan (kan sulandırıcı) ilaçtır. Pıhtılaşma faktörü Xa'yı (FXa) doğrudan inhibe ederek çalışır ve bu sayede trombin oluşumunu ve dolayısıyla kan pıhtılaşması'nı engeller.

Endikasyonları (Kullanım Alanları)

Rivaroksaban, çeşitli tromboembolik durumların önlenmesi ve tedavisinde kullanılır:

• Derin Ven Trombozu (DVT): Bacaklardaki derin toplardamarlarda oluşan kan pıhtıları'nın tedavisi ve tekrarlamasının önlenmesi.
• Pulmoner Emboli (PE): Akciğerlere giden damarlarda oluşan kan pıhtıları'nın tedavisi ve tekrarlamasının önlenmesi.
• Atriyal Fibrilasyon: Kalbin üst odacıklarında (atriyum) düzensiz ve hızlı kasılmaların olduğu bir aritmi türü. Atriyal fibrilasyonu olan hastalarda inme riskini azaltmak için kullanılır.
• Kalça veya Diz Protezi Cerrahisi Sonrası Tromboz Profilaksisi: Bu tür büyük ortopedik cerrahilerden sonra DVT riskini azaltmak için kullanılır.
• Koroner Arter Hastalığı veya Periferik Arter Hastalığı: Belirli yüksek riskli hastalarda aterotrombotik olayları (kalp krizi, inme gibi) önlemek için düşük doz aspirin ile birlikte kullanılabilir.

Etki Mekanizması

Rivaroksaban, pıhtılaşma kaskadında önemli bir rol oynayan faktör Xa'yı (FXa) seçici ve doğrudan inhibe eder. FXa, protrombin'i trombin'e dönüştürmek için gereklidir. Trombin ise fibrinojen'i fibrin'e dönüştürerek kan pıhtısı oluşumunda kritik bir rol oynar. Rivaroksaban, FXa'yı inhibe ederek trombin üretimini ve dolayısıyla kan pıhtılaşması'nı engeller.

Dozaj ve Uygulama

Rivaroksaban dozu, tedavi edilen duruma ve hastanın bireysel özelliklerine göre değişir. Genellikle günde bir kez ağız yoluyla alınır. Bazı durumlarda (örneğin, DVT veya PE tedavisi) başlangıçta daha yüksek bir doz kullanılır ve daha sonra daha düşük bir idame dozu kullanılır. İlacın yemeklerle birlikte alınması emilimini artırabilir.

Yan Etkiler

Rivaroksaban'ın en sık görülen yan etkisi kanama'dır. Kanama riski, diğer antikoagülanlarla birlikte kullanım, yaşlılık, böbrek yetmezliği ve bazı ilaç etkileşimleri gibi faktörlerle artabilir. Diğer potansiyel yan etkiler şunlardır:

• Anemi (Kansızlık)
• Mide bulantısı
• Baş ağrısı
• Baş dönmesi
• Cilt döküntüsü
• Karaciğer fonksiyon testlerinde anormallikler

Nadir durumlarda, Rivaroksaban ciddi kanamalara neden olabilir. Bu nedenle, herhangi bir alışılmadık kanama belirtisi (örneğin, uzun süren burun kanaması, şiddetli adet kanaması, idrarda kan, dışkıda kan) derhal doktora bildirilmelidir.

Kontrendikasyonları (Kullanılmaması Gereken Durumlar)

Rivaroksaban, aşağıdaki durumlarda kullanılmamalıdır:

• İlacın etken maddesine veya yardımcı maddelerinden herhangi birine karşı alerji
• Aktif, klinik olarak anlamlı kanama
• Karaciğer hastalığı (pıhtılaşma faktörlerinin sentezinde rol oynayan karaciğer'in ciddi hasarı ile ilişkili)
• Böbrek yetmezliği (kreatinin klerensi <15 ml/dk)
• Gebelik ve emzirme dönemi
• Antifosfolipid sendromu olan hastalarda (özellikle üçlü pozitif test sonucu olanlarda)

İlaç Etkileşimleri

Rivaroksaban, bazı ilaçlarla etkileşime girebilir ve kanama riskini artırabilir veya etkinliğini azaltabilir. Özellikle dikkat edilmesi gereken ilaçlar şunlardır:

• Diğer antikoagülanlar (örneğin, varfarin, heparin)
• Antiplatelet ilaçlar (örneğin, aspirin, klopidogrel)
• Nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) (örneğin, ibuprofen, naproksen)
• Bazı antifungal ilaçlar (örneğin, ketokonazol, itrakonazol)
• Bazı HIV proteaz inhibitörleri (örneğin, ritonavir)
• Rifampisin (tüberküloz tedavisinde kullanılan bir antibiyotik)
• Fenitoin, karbamazepin (epilepsi tedavisinde kullanılan ilaçlar)

Rivaroksaban kullanmadan önce, doktorunuza kullandığınız tüm ilaçları (reçeteli, reçetesiz ve bitkisel ürünler dahil) bildirmeniz önemlidir.

Özel Popülasyonlar

• Gebelik: Rivaroksaban gebelik sırasında kontrendikedir.
• Emzirme: Rivaroksaban emzirme döneminde kontrendikedir.
• Yaşlılar: Yaşlı hastalarda kanama riski daha yüksek olabilir. Doz ayarlaması gerekebilir.
• Böbrek Yetmezliği: Böbrek yetmezliği olan hastalarda doz ayarlaması gerekebilir. Şiddetli böbrek yetmezliği olan hastalarda kontrendikedir.
• Karaciğer Hastalığı: Ciddi karaciğer hastalığı olan hastalarda kontrendikedir.

Antidot (Panzehir)

Rivaroksaban'ın spesifik bir antidotu (panzehiri) bulunmaktadır: Andeksanet alfa (Andexxa). Andeksanet alfa, FXa inhibitörlerinin etkisini tersine çevirmek için tasarlanmış rekombinant bir FXa molekülüdür. Şiddetli kanama durumlarında kullanılabilir.

Klinik Çalışmalar ve Kanıtlar

Rivaroksaban, çok sayıda klinik çalışmada etkinliği ve güvenilirliği kanıtlanmış bir ilaçtır. ROCKET AF çalışması, atriyal fibrilasyonu olan hastalarda inme ve sistemik emboli riskini azaltmada varfarin kadar etkili olduğunu göstermiştir. EINSTEIN-DVT ve EINSTEIN-PE çalışmaları, DVT ve PE tedavisinde varfarin'e kıyasla non-inferior olduğunu göstermiştir. COMPASS çalışması, koroner arter hastalığı veya periferik arter hastalığı olan hastalarda düşük doz aspirin ile birlikte kullanımının aterotrombotik olayları azalttığını göstermiştir.

Önemli Not

Bu bilgiler yalnızca genel bir rehber niteliğindedir ve doktor tavsiyesi yerine geçmez. Rivaroksaban kullanmadan önce daima doktorunuza danışın ve ilacın prospektüsünü dikkatlice okuyun.

Bu makale düzenli olarak güncellenecektir. En güncel bilgiler için lütfen doktorunuza veya eczacınıza danışın.